Okolice Turawy i nie tylko
Kompleks Jezior Turawskich obejmuje duży zbiornik i trzy mniejsze jeziora. Położony jest w odległości około 20 km na północny wschód od Opola w rejonie wsi Turawa, Szczedrzyk i Kotórz. Jezioro Turawskie jest dużym rezerwuarem sztucznym powstałym w latach międzywojennych na rzece Mała Panew dla zasilania wód żeglownej Odry.
Zbiornik Turawski zajmuje powierzchnię około 20 km2, a jego głębokość sięga miejscami 13m. Dwa mniejsze jeziora, zwane Średnim i Małym położone są wśród okalających główny zbiornik lasów. Są to wypełnione wodą dawne piaskownie, z których czerpano materiał do budowy wałów ochronnych wokół Jeziora Turawskiego. Trzecim jest jezioro położone w okolicy wioski Osowiec, o nazwie Zielone (Srebrne lub Szmaragdowe).
Duża powierzchnia lustra wody Jeziora Turawskiego stwarza znakomite warunki do uprawiania sportów żeglarskich. Rozległe piaszczyste plaże, malownicze zaciszne zakątki okolone bogatym w runo leśne sosnowym lasem stanowią doskonałe tereny rekreacyjne dla mieszkańców Opolszczyzny i Górnego Śląska.
Na obrzeżach Jeziora powstały liczne ośrodki wypoczynkowe sezonowe i całoroczne oferujące bogatą gamę usług dla turystów indywidualnych i grupowych. Jest dobrze rozwinięta sieć punktów żywieniowych, wypożyczalnie sprzętu turystycznego i sportowego, stanice wodne, parkingi.
KLIMAT
Jeziora Turawskie położone są w najcieplejszych rejonach klimatycznych Polski. W ostatnich dniach kwietnia średnia temperatura przekracza 10°C. Długie lato trwa około 100 dni i rozpoczyna się na przełomie maja i czerwca. Łagodna i długa jesień trwa około 40 dni i rozpoczyna się przeciętnie około 1 listopada. Najchłodniejszym miesiącem statystycznie jest styczeń z średnią temperaturą 1°C.
Na tym terenie dominują wiatry z zachodu i północnego zachodu w lecie, oraz południowe i południowo-zachodnie w zimie. Prędkość wiatru mieści się w 2 – 5 m/s.
Średnia roczna opadów atmosferycznych wynosi około 650 mm. Maksymalne dobowe sumy opadów występują w lipcu (ok. 100 mm), a minimalne w lutym ( ok. 40 mm). Średnio w ciągu roku występuje około 20 burz atmosferycznych.
Średnia temperatura wody dużego jeziora wynosi w sezonie 16,8°C. Średnio w maju 14,1°C; w lipcu 17,6°C; we wrześniu 19,2°C.
FLORA
Jeziora Turawskie położone są na styku dużego kompleksu leśnego zwanego Lasami Stobrawsko-Turaskimi, które kiedyś stanowiły Puszczę Śląską. Kompleksy leśne przyległe do jezior zajmują powierzchnię 137 ha. Dominują tu drzewostany sosnowe z domieszką brzozy, dębu, świerka i rzadziej modrzewia, akacji i olchy. Bory sosnowe zajmują większą powierzchnię terenów wokół zbiorników wodnych. W warstwie brzegów dominuje świerk zwyczajny. W bezodpływowym zagłebieniu między wydmami występują bory bagienne, przeważnie osuszone i porośnięte trawami.
FAUNA
Zbiornik Turawski jest na Opolszczyźnie jednym z najważniejszych miejsc ostoi i lęgów wielu rzadkich i chronionych gatunków ptaków. Jest też ważnym miejscem dla ptaków przelotnych. Ostoja ptactwa to przede wszystkim wschodnia część jeziora Dużego, terny łąk zalewowych i pobliskie lasy. Łączna liczba kaczkowatych występująca na tym terenie w okresie przelotów może dochodzić do 25000 osobników.
Na terenie jeziora prowadzona jest hodowla ryb słodkowodnych. Akwen zarybiano od samego początku jego istnienia. Do dziś można tu łowić szczupaka, sandacza, okonia i węgorza. Z ryb spokojnego żeru mażna znaleźć leszcza, płocie, karpie i liny.
REKREACJA
Zaporowe jezioro w Turawie już w fazie planów przewidziane było jako tereny rekreacyjne. Tak jest po dzień dzisiejszy. Dla Opolszczyzny (i nie tylko) są to tereny wypoczynku i rekreacji. Specjaliści twierdzą, że na brzegu północnym jeziora może równocześnie przebywać 23000 – 25000 osób jednocześnie. Na brzegu południowym 15000 – 17000 osób. Na obrzeżach jeziora Turawskiego istnieje około 50 0środków zakładowych. Na brzegu północnym posiadają one 2100 miejsc noclegowych, a na południowym 1700 miejsc. Niektóre z osrodków czynne są przez cały rok, np: Borowik, Pensjonat Zielony. Na obu brzegach znajdują się dwa pola namiotowe na 1300 namiotów lub przyczep kampingowych. Na obrzeżach w ostatnich latach prowadzona jest zabudowa letniskowa (200 domków na brzegu północnym, 120 na południowym). Zabudowa letniskowa powstaje też w okolicznych wioskach np: Marszałki, Rzędów, Niwki. |
|
Baza turystyczno-wypoczynkowa umożliwia zapewnienie noclegu 11500 osobom jednocześnie. Na obrzeżach jeziora dziełają ponadto 4 restauracje, 2 kawiarnie prywatne, 16 kawiarni w ośrodkach wypoczynkowych, 4 pawilony handlowo-gastronomiczne, oraz 32 inne placówki handlowe.
|
Opolszczyzna to region geograficzny w południowej Polsce, bywa on też nazywany Śląskiem Opolskim. Kraina ta należy do jednych z najmłodszych w naszym państwie – powstała w latach 20 XX wieku za sprawą polskich polityków. Zdecydowana większość tego rejonu to tereny, kiedyś należące do Śląska. Opole było stolicą podzielonego Górnego Śląska od czasów średniowiecza aż do 1941 roku, jednak podczas II Wojny Światowej ustanowiono jedną stolicę i były nią Katowice. Podczas okresu między wojennego przez stronę polską używana była nazwa Śląsk Opolski, natomiast przez stronę niemiecką Wschodni Górny Śląsk. Po II Wojnie Światowej Opolszczyzna trafiła w całości w ręce polskie i Opole stało się odrębną stolicą tego regionu. Kraina ta charakteryzuje dużym zróżnicowaniem – o ile na zachodzie krajobrazy są typowo rolnicze, to im dalej na wschód tym jest więcej fabryk. |
Na terenie województwa opolskiego znajduje się wiele rezerwatów przyrody. Wśród nich Leśny Rezerwat Przyrody „Przylesie”.
Rezerwat chroni fragment lasów liściastych naturalnego pochodzenia, tworzących formy przejściowe od grądów do olsów i łęgów olchowo-jesionowych. Szczególnie efektownie prezentuje się 200-letni drzewostan dębowy, stanowiący unikat na skalę kraju. W rezerwacie stwierdzono również występowanie 7 gatunków roślin chronionych.
W województwie występują specyficzne łęgi doliny Odry. Łęgi to lasy w dolinach rzecznych rosnące na madach i okresowo zalewane.
Drzewostan stanowią gatunki znoszące okresowo zatopienie korzeni. Występują tu przede wszystkim zarośla wierzbowe złożone z wierzby białej, migdałowej, purpurowej i wiciowej, na terenach nawodnionych występuje roślinność wodna m.in. orzech wodny. Występują tu także rozległe łąki.
Wspaniałą atrakcją są Jeziora Turawskie – kompleks czterech jezior sztucznych zbudowanych by umożliwić regulację poziomu wody na Odrze oraz w celach rekreacyjno-wypoczynkowych. Na odpływie z jeziora działa elektrownia wodna a brzegi północny i południowy tworzą plaże otoczone sosnowymi lasami z wieloma ośrodkami wypoczynkowymi.
Akwen ten jest również atrakcyjny dla uprawiania żeglarstwa i wędkarstwa. Zbiornik Turawski jest jedną z trzech najważniejszych na Opolszczyźnie ostoi dla ptaków migrujących.
W granicach województwa opolskiego znajduje się mały fragment Sudetów Wschodnich Góry Opawskie. Najwyższa ich kulminacja na terenie Polski to Biskupia Kopa, jest to też turystyczne przejście graniczne. Góry te ze względu na swoje odosobnione położenie cieszą się dość dużą frekwencją turystyczną.
Wśród miejsc, które warto odwiedzić w województwie są: Kędzierzyn Koźle, Głuchołazy i Góra Św. Anny. Kędzierzyn Koźle to drugie pod względem wielkości miasto województwa. Tu zobaczymy fragmenty dawnych umocnień twierdzy kozielskiej, zabytkowy Kanał Kłodnicki łączący Koźle z Gliwicami, zespół parkowo-pałacowy w Sławięcicach, teren byłego obozu koncentracyjnego Sławięcice czy zabytki budownictwa przemysłowego.
W Głuchołazach, według źródeł w przeszłości często odwiedzanych przez Lenina, atrakcją turystyczną jest układ urbanistyczny miasta z XIII w., ratusz z 1522; resztki murów obronnych. Są trasy turystyczne i rowerowe.
Góra św. Anny – to wieś położona na szczycie grzbietu Chełmu, a także najwyższe wzniesienie całego masywu – 404 m n.p.m. Nad okolicą dominuje zespół klasztorny Franciszkanów, składający się z kościoła pątniczego św. Anny, klasztoru, dziedzińca krużgankowego, monumentalnych schodów oraz rozległej kalwarii wzorowany na Kalwarii Zebrzydowskiej.
Jest tu monumentalny Pomnik Czynu Powstańczego z 1953 który przypomina o walkach trzeciego powstania śląskiego.
U stóp pomnika rozciąga się największy w Polsce amfiteatr skalny, zbudowany w latach 1934-1938 w miejscu dawnego kamieniołomu. W czerwcu 2000 r. odsłonięto na Górze Św. Anny pomnik ku czci Jana Pawła II.
Opolskie posiada ponad 20 tysięcy zabytków architektury, prawie 9 tysięcy zabytków ruchomych, około 160 zamków, pałaców, dworków, szlaki unikatowej, drewnianej architektury sakralnej, średniowiecznych polichromii. To kraina tolerancji, odmiennych, a jakże wzbogacających się kultur, tradycji i narodowości. To zaklęte w kamiennych rzeźbach milczące i piękne świadectwa minionych wieków, ludzkich losów, dokonań, wielkich planów. To także piękna, czysta przyroda: 3 parki krajobrazowe (Góra Św. Anny, Góry Opawskie, Lasy Stobrawskie), 34 rezerwaty, 6 obszarów chronionego krajobrazu. To na Opolszczyźnie paleontolodzy odkryli szkielet najstarszego dinozaura na świecie. Już wkrótce największą atrakcją regionu stanie się DINOPARK – jedyne na świecie miejsce, gdzie turyści obserwować będą prace na wykopaliskach, a także w nich uczestniczyć.
OPOLE – STOLICA POLSKIEJ PIOSENKI
Miasto wojewódzkie Opole bywa najbardziej atrakcyjne turystycznie pod koniec maja, gdy zamienia się w Stolicę Polskiej Piosenki.
Charakterystyczną Wieżę Piastowską i wizerunek opolskiego amfiteatru zna cała Polska. Podobny festiwal piosenki krajowej, starszy od opolskiego, urządzany jest jedynie w San Remo. Edyta Górniak, Michał Bajor, Pawet Kukiz to znani w catym kraju opolanie. Opole jest także areną Ogólnopolskich Konfrontacji Teatralnych „Klasyka Polska”, Ogólnopolskiego Festiwalu Teatrów Lalkowych.
Historyczno-geograficzny charakter stolicy regionu najlepiej oddaje fontanna „Opolska Ceres” dłuta Edmunda Gomanskyego. Bogini płodności i urodzaju (Demeter) otoczona jest mitologicznymi bóstwami, symbolizującymi filary opolskiego przemysłu: rolnictwo (Prozerpina), flisactwo i żeglugę (Neptun, Glaukos) oraz przemysł skalny i cementowy (Herkules). Nad opolskim rynkiem góruje sylwetka renesansowego ratusza, zbudowanego na wzór florenckiego Pallacco Veccio. W kamienicy nr 4 rozpoczął w 1958 roku działalność światowej stawy „Teatr 13 Rzędów” Jerzego Grotowskiego.
Willowa Pasieka – położona za kanałem Młynówka – to kolebka miasta. Z centrum wiedzie na wyspę secesyjny zielony mostek. Obok, przy naleśnikami „Grabówka”, przykuwają wzrok zrekonstruowane figurki słynnego rzeźbiarza Thomasa Myrtka.
Na wyspie archeolodzy odkryli „Ostrówek” – wczesnośredniowieczny gród opolan, częściowo eksponowany w Muzeum Śląska Opolskiego. Po zamku – siedzibie opolskich Piastów, pozostała symboliczna Wieża Piastowska, architektoniczna ozdoba Opolskiego Urzędu Wojewódzkiego.
Pomiędzy Pasieką a rynkiem wije się Młynówka. Po oczyszczeniu kanału i odtworzeniu ścieżek spacerowych wzdłuż „Opolskiej Wenecji” po port rzeczny na wyspie Bolko nad Młynówkę mają powrócić charakterystyczne niegdyś dla tego miejsca gondole i łódki.
W pobliżu amfiteatru, przy dawnym stawie zamkowym, stoi „Domek Lodowy”, niegdyś siedziba Towarzystwa Łyżwiarskiego, założonego w Opolu w 1908 roku.
Nad centrum miasta góruje dwuwieżowa gotycka katedra, a w niej cudowny obraz Matki Boskiej Opolskiej oraz płyta nagrobna Jana II Dobrego. W kościele franciszkanów zachwyca architektonicznie kaplica św. Anny – mauzoleum Piastów Opolskich. W podziemiach spoczywają szczątki książąt piastowskich.
W pobliżu kościoła franciszkanów, na ul. Minorytów stał dom, w którym urodzi) się słynny światowy podróżnik, lekarz, polityk Emin Pascha (Eduard Schnitzer), gubernator Ekwato-rii, znany z powieści Sienkiewicza „W pustyni i puszczy”.
Zwykle poleca się w samym Opolu zwiedzenie Z00, spacer po wyspie Bolko, panoramę z Wieży Piastowskiej, wizytę w zabytkowych kościołach: katedrze, kościele franciszkanów, kościele „Na Górce” czy skorzystanie z ofert teatrów, kina, galerii i ośrodków kultury. Interesujące wystawy proponują opolskie muzea: Muzeum Śląska Opolskiego, Muzeum Diecezjalne, Galeria Jana Cybisa, Galeria Sztuki Współczesnej.
Chlubą miasta jest „Opolski Akropol” – siedziba Uniwersytetu Opolskiego z odrestaurowaną galerią rzeźby barokowej na zboczu i przyległą kaplicą św. Wojciecha. Kaplica stoi w najwyżej położonym punkcie miasta, na wzgórzu wapiennym, w miejscu legendarnego pobytu św. Wojciecha w Opolu.
Ciekawy architektonicznie jest budynek dworca głównego PKP ze wspaniałą akustyką, peronami zbudowanymi na lukach i konstrukcjami zadaszeń w stylu korynckich kolumn. Obok – gmach poczty, zbudowany wyraźnie w myśl berlińskiej szkoły architektonicznej Friedricha Schinkla.
Jak żyli Opolanie w dawnych czasach, pokazuje bierkowicki skansen. Muzeum Wsi Opolskiej przenosi turystę do epoki drewnianych chałup z klepiskiem, kuźni z miechami, pasiek, młynów, do epoki pieczenia domowego chleba i jadania z glinianych garnków. To ponad 50 wiejskich budowli, odtwarzających „zaklętą w drewnie” historię śląskiej wsi. Tej, której już nie ma, a do której współczesny człowiek chętnie powraca z nostalgią. https://www.muzeumwsiopolskiej.pl
ZAMEK PIASTÓW ŚLĄSKICH
Zwany Śląskim Wawelem – wzniesiony na miejscu gotyckiego zamku warownego. Obecny kształt nadała mu renesansowa przebudowa prowadzona przez architektów włoskich – Jakuba Parra, Franciszka Parra, Bernarda Niurona. Zniszczony podczas oblężenia miasta w 1741 r., odbudowany w latach 1966 – 1990. Zachowana bogato rzeźbiona fasada budynku bramnego zaliczana do najznakomitszych zabytków renesansu w Europie Środkowej. Dziedziniec ze zrekonstruowanymi trójkondygnacyjnymi krużgankami. Na parterze skrzydła wschodniego zachowana część sal. Obiekt mieści Muzeum Piastów Śląskich. W ramach ekspozycji stałej muzeum prezentuje historie miasta, dzieje Piastów Śląskich oraz rzeźbę i malarstwo śląskie, od XV do XVIII w. ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu, w tym obrazy najwybitniejszego malarza śląskiego doby baroku Michała Leopolda Willmanna. Wśród zbiorów muzeum znajdują się m.in. sarkofagi książąt legnicko-brzeskich oraz jedyny w Polsce zachowany w całości średniowieczny łuk myśliwski (XIV w.), odnaleziony podczas wykopalisk na ul. Mlecznej w Brzegu.
GÓRA ŚW. ANNY – ZESPÓŁ KLASZTORU FRANCISZKANÓW
Zespół klasztoru franciszkanów z XVII w. obejmuje: barokowy kościół św. Anny z l. 1657-1673, Rajski Plac – czyli dziedziniec odpustowy z 1768 r., a także klasztor z 1665 r., przebudowany w wieku XVIII.
BIERDZANY – KOŚCIÓŁ ŚW. JADWIGI
Drewniany kościół św. Jadwigi (1711) z cennymi polichromiami.
KAMIEŃ ŚLĄSKI – ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY
Zespół pałacowo-parkowy (XVII/XVIII w., przebudowany XIX w.)
DANIEC – SCHOWEK NA PAMIĄTKI PRZESZŁOŚCI
W wielu śląskich miejscowościach działają izby regionalne. Dowodzi to szacunku ich mieszkańców dla przeszłości. Jedną z bardziej znanych jest Regionalna Izba Śląska im. Konrada Mientusa w Dańcu. Działa od 1978 r., prowadzona od samego początku przez pana Konrada. Warto tu wstąpić i dać się oprowadzić przez kustosza znającego każdy eksponat. Oprócz oglądania należy też uważnie słuchać, co pan Konrad ma do powiedzenia. Mądrością starszego człowieka dzieli się z odwiedzającymi, opowiadając o życiu w Dańcu przedwojennym, niemiecko-śląskim, Dańcu wojennym, niemieckim i powojennym, polsko-śląskim. Zbiory izby to narzędzia rolnicze, sprzęt domowy, stroje ludowe i górnicze, instrumenty muzyczne, stare zegary, ołtarzyki i krucyfiksy. Wszystko z ludowej przeszłości, co zdaniem pana Konrada zasługiwało na przechowanie dla przyszłości. Ciekawą częścią ekspozycji są sprzęty gaśnicze, mundury i hełmy strażackie. Izba w Dańcu jest wyjątkowa z uwagi na osobę oddanego jej kustosza. W poczuciu pełnionego obowiązku pan Konrad Mientus jest zawsze gotów udostępnić swoje zbiory turystom. Wystarczy umówić się telefonicznie (tel. 077 421 94 94).
OLESNO – KOŚCIÓŁ JAK KWIAT RÓŻY
Najstarsza część drewnianego kościoła św. Anny w Oleśnie pochodzi z początku XVI w. Gdy w 1668 r. miejscowi parafianie postanowili powiększyć świątynię, wybrali rzadko stosowane rozwiązanie architektoniczne. Nowy kościół, na nietypowym planie ze środkową nawą i pięcioma promieniście przylegającymi do niej kaplicami, postawiono obok starego. Obie części połączono korytarzem, dzięki czemu uzyskano niespotykaną nigdzie indziej formę budowli, którą można przyrównać do róży – pięć kaplic to płatki, a wspomniany korytarz to łodyga. Skojarzenie z różą jest o tyle uzasadnione, że ten kwiat występuje w herbie Olesna (bywa też porównywany do gwiazdy).
W starszej części kościoła znajduje się niezwykle interesujący ołtarz. Pierwotny, z 1517 r., wykonany został przez mistrza Jana, jednego z uczniów Wita Stwosza. Przedstawia Wielką Świętą Rodzinę. Niestety jest to jedynie świetna kopia wykonana kilka lat temu przez prof. Gerarda Kocha. Oryginał, skradziony w 1994 r., został przez złodziei pocięty na kawałki i w takiej postaci był sprzedawany na targach staroci. Dwie oryginalne rzeźby z ołtarza, odnalezione przez policję, można oglądać w Muzeum Diecezjalnym w Opolu. Kościół znajduje się 2 km na północ od miasta, na terenie cmentarza.
KRASIEJÓW – POLSKA MA SWOJEGO DINOZAURA!
Miał ok. 1,5 m długości, był niewielkim czworonożnym roślinożercą i żył mniej więcej 225 mln lat temu. Jego szczątki znaleźli polscy paleontolodzy podczas wykopalisk w Krasiejowie. Opolski prajaszczur należy do najstarszych na świecie i – jak się okazało – nigdzie poza Polską nie znaleziono tego typu dinozaura. Prof. Jerzy Dzik, pod kierunkiem którego prowadzone są wykopaliska, nadał mu na cześć regionu nazwę Silesaurus opolensis.
Niezwykle cennego odkrycia dokonano w odkrywkowej kopalni iłów należącej do cementowni „Opole”. Miejsce okazało się jednym z najbogatszych na świecie stanowisk triasowych kręgowców. Paleontolodzy znaleźli tu oprócz silezaura także skamieniałe szczątki fitozaurów, metopozaurów, aetozaurów i teratozaurów. Odnajdywane fragmenty szkieletów występują w dużych skupiskach, często zawierających przemieszane szczątki różnych gatunków dinozaurów. Uczeni przypuszczają, że to prawdziwe cmentarzysko powstało w ujściu dawnej rzeki, której wody niosły z nurtem martwe osobniki i osadzały je w rozległej niecce czy zatoce triasowego morza. Zrekonstruowane dinozaury można na razie oglądać w warszawskim Muzeum Ewolucji.
W Krasiejowie na terenie nieczynnej już kopalni otwarto bardzo nowoczesny pawilon ze stali i szkła, który zainicjował funkcjonowanie Dinoparku. W jego wnętrzu mogą przebywać jednocześnie pracujący nad znaleziskiem paleontolodzy i śledzący ich poczynania zwiedzający. Dzięki szklanej podłodze i fragmentowi odsłoniętego stanowiska można oglądać szkielety dinozaurów! Poglądowe plansze pomagają poznać geologiczną przeszłość Krasiejowa, a sugestywne rysunki pokazują, jak najprawdopodobniej wyglądali władcy tych stron ponad 200 mln lat temu.
Dinopark znajduje się ok. 1,5 km na wschód od centrum Krasiejowa, w pobliżu linii kolejowej Opole – Lubliniec. Drogi dojazdowe dobrze oznakowano stosownymi tabliczkami.
ROGÓW OPOLSKI – BIBLIOTEKA NA ZAMKU
W XIII w. Rogów należał do templariuszy i to im przypisuje się wzniesienie na skarpie, ponad doliną Odry, pierwszego kasztelu. Przebudowywany przez często zmieniających się właścicieli obiekt nosi obecnie cechy budowli późnorenesansowej, ale najwięcej zmian w jego wyglądzie wprowadzono w XVIII i XIX w. Dziedzicami Rogowa byli wtedy hrabiowie von Haugwitz. Zamek został przez nich rozbudowany. Czasowo pełnił rolę głównej rezydencji i ośrodka zarządzania dóbr przekształconych w majorat (w majoracie ziemie i wszelkie nieruchomości pozostają niepodzielne i są każdorazowo przekazywane najstarszemu potomkowi właścicieli). W 1865 r. Kurt Ulrich, hrabia na Krapkowicach i Rogowie poślubił duńską księżniczkę. Po śmierci ostatniego ze śląskich Haugwitzów w 1931 r., tutejszy zamek przeszedł na własność duńskich przedstawicieli rodu. Cieszyli się nim krótko. W 1945 r. rezydencję, która uległa zrujnowaniu w czasie działań wojennych, wraz z folwarkiem upaństwowiono.
Od 1965 r. zamek objęła w posiadanie Wojewódzka Biblioteka Publiczna z Opola. Bibliotekarze uporali się z remontem obiektu i trzeba przyznać, że utrzymują go we wzorowym porządku do dziś. W zamkowych salach umieszczono oddział zbiorów zabytkowych biblioteki. Przechowuje się tutaj średniowieczne rękopisy (najstarsze z XIV w.), starodruki, cenne zabytkowe grafiki oraz mapy. Szczęśliwie dla turystów obiekt udostępniono do zwiedzania. Można zobaczyć okazałą salę kominkową oraz pomieszczenia parteru, gdzie urządzono ciekawą ekspozycję obrazującą dzieje pisma i książki.
NYSA – NIE TYLKO „ŚLĄSKI RZYM”
Kroniki świata wydane w 1493 r. w Norymberdze wymieniają, jako najważniejsze miasta polskie, kolejno: Kraków, Wrocław i Nysę. Ostatnie z nich założono w 1223 r. na prawie flamandzkim, gdyż większość pierwszych osadników Nysy stanowili Flamandczycy. W latach 1342-1810 Nysa była stolicą księstwa biskupów wrocławskich i przez długie wieki największym oraz najbogatszym po Wrocławiu miastem Śląska. Wspaniałe budowle, a zwłaszcza wiele bogatych kościołów (było ich 12), pozwoliły nazywać miasto „śląskim Rzymem”. Zachwycała również Starówka zabudowana gotyckimi i renesansowymi kamienicami, z których część otrzymała barokowy wystrój.
W 1742 r. miasto przejęli Prusacy. Rozbudowane przez nich fortyfikacje otaczające Nysę uczyniły z niej jedną z nowocześniejszych twierdz Europy. Zdobycie Nysy w 1807 r. zajęło Francuzom blisko 4 miesiące, przy czym załoga twierdzy opuściła szturmowane forty tylko na skutek wyczerpania zapasów żywności i amunicji. Nyskie fortyfikacje służyły także jako więzienie. Przebywał tu Marie Joseph de Motier, znany jako markiz de la Fayette, wsławiony udziałem w wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych, współtwórca Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela. W czasie I wojny światowej w nyskich kazamatach więziono późniejszego marszałka Francji Charles’a de Gaulle’a.
Mimo decyzji o likwidacji twierdzy (1877 r.) i poważnych zniszczeń, jakie przyniosła II wojna światowa, w mieście i na jego peryferiach zachowały się fragmenty fortyfikacji, które można zwiedzać. Najciekawszy jest wzniesiony na planie regularnej gwiazdy o pięciu ramionach Fort Prusy, położony na lewym brzegu Nysy. Towarzyszą mu wały z bastionami, a na przedpolu wysunięte Forty I i II. Na prawym brzegu rzeki miasto otaczają pozostałości starszych umocnień bastionowych oraz pojedyncze reduty, flesze i forty.
W 1945 roku Nysa doznała poważnych zniszczeń. Dzisiaj o jej dawnej świetności świadczy przede wszystkim olbrzymi XV-wieczny kościół św. św. Jakuba i Agnieszki. Zaczęto go budować w 1198 r., jednak obecną gotycką formę zyskał w latach 1424-1430. W XVII w. w jego olbrzymim wnętrzu znajdowały się 43 ołtarze! Do dzisiaj przetrwał zaledwie jeden cenny późnogotycki tryptyk, znajdujący się obecnie w ołtarzu głównym. Osobliwością świątyni są wyjątkowo liczne renesansowe i barokowe sarkofagi i epitafia, upamiętniające pochowanych tutaj biskupów wrocławskich.
MOSZNA – ZAMEK Z 99 WIEŻAMI
Z daleka zamek w Mosznej wygląda jak teatralna dekoracja. Zbudowany na przełomie XIX i XX w., przypomina swoją architekturą filmy Walta Disneya, w których każdy z zamków mógł obfitością wież i innych zamkowych atrybutów obdzielić kilka prawdziwych tego typu obiektów. Podobnie rezydencja w Mosznej zawiera kilkaset procent „zamku w zamku”.
Co ciekawe, budowla wzniesiona przez pruskiego magnata kopalnianego i możnego ziemianina Huberta von Thiele-Wincklera nigdy nie pełniła funkcji obronnych. To wspaniała rezydencja pałacowa, zdaniem niektórych poziomem architektury granicząca z kiczem. W zamku jest 365 pomieszczeń, a w jego sylwecie dominuje 99 wież i wieżyczek. Można zwiedzać wspaniałe wnętrza salonów: „białego” i „czarnego”, jadalni oraz sali myśliwskiej. W palmiarni rosną egzotyczne, ciepłolubne rośliny.
Wart spaceru jest otaczający zamek piękny park ze starymi okazami azalii i rododendronów. Z wielu miejsc w alejkach można dobrze przyjrzeć się intrygującej architekturze zamku najeżonego wieżami. Rację mają ci, którzy uważają, że największe wrażenie w Mosznej robi udane połączenie walorów niespotykanej rezydencji z jej zielonym otoczeniem. W zamku działa doskonale wyposażona placówka publicznego zakładu opieki zdrowotnej – Centrum Terapii Nerwic.
Co roku w maju odbywa się też w Mosznej Muzyczny Festiwal Kwitnących Azalii. W stajniach von Thiele-Wincklerów od 1948 r. mieści się słynna stadnina, w której hoduje się konie pełnej krwi angielskiej. Uczy się tu także jazdy konnej oraz organizuje przejażdżki i zimowe kuligi.